Van de week deelde ik op Facebook een soort samenvatting van één vandaag, waarin het ging over mensen die filmpjes en foto’s maken direct tijdens of na een (dodelijk) ongeval. En dan hebben we het dus niet over de technische recherche of zo, nee… dat doen ‘normale’ ‘volwassen’ ‘mensen’. Ze filmen een 16-jarige jongen die net overleden is nadat hij, fietsend naar zijn werk, geschept is door een auto. Zijn beste vriend kreeg de video al via zijn Whatsapp binnen voordat hij überhaupt gehoord had wat er gebeurd was en herkende Chiel aan zijn schoenen. Zijn moeder, onze beste vriendin, vertelde haar verhaal op tv. Ze heeft de beelden, godzijdank, nog nooit zomaar ineens te zien gekregen. De belangrijkste vraag? Wat bezielt iemand om, behalve zoiets überhaupt al te gaan staan filmen, het ook nog eens publiekelijk te gaan delen?

De uitzending was nodig omdat er wéér iets dergelijks gebeurd was. Nu was het op een snelweg waar ook nog hulpverleners hun werk niet meer konden uitoefenen vanwege de vele ‘bloed-geile’ (maar dan in een heel andere context, sorry, een ander woord heb ik er echt even niet voor) mensen hun telefoons niet in hun zak konden houden. Om daarna vrolijk Twitterend weer achter het stuur te kruipen en die beelden te gaan delen? De wereld lijkt wel gek geworden. De experts konden er waarschijnlijk niet eens op tijd bij om de juiste foto’s te maken. Zij die wèl precies weten wat ze moeten fotograferen qua bewijslast en die het ook nog eens volstrekt logisch vinden dat ze die beelden niet aan anderen hoeven te laten zien. Kans gemist door al die amateur-CSI-ers.

Nu schijn ik ervoor gestudeerd te hebben. Het begrijpen van menselijk gedrag. Ze hebben me zelfs een tijdje ‘gedragsdeskundige’ genoemd. Iets in mij zou dit gedrag dus moeten kunnen snappen. Of verklaren. Of er een diagnose op kunnen plakken (want ik weet in ieder geval al wel zeker dat het géén gezònd menselijk gedrag is). Echt. Het lukt me niet. Wát ik ook probeer, hoe ik me ook verplaats, inleef, voorstel of alle grenzen en waarden uitzet. Je DOET zoiets gewoonweg niet. Zoiets heet respect. Voor iemand anders’ leven. En zeker voor iemand anders’ dood. Dit heeft niets meer te maken met nieuwsgierigheid, Likes willen hebben op Social Media, zogenaamde ‘interesse’ of de bekende kijkers-file. Waarom zou je niet een beetje respect in je donder kunnen hebben (en anders fake je het maar!) en gewoon doorrijden na zoiets vreselijks. Je hebt het rècht niet om andermans leed op deze manier te gebruiken. Respect. Sleutelwoord volgens mij.

Vandaag, in Brugge, nog een voorbeeld. Er staat hier een heel oud klooster waar nog zes ‘zusters’ wonen. Het is HUN huis. Wij mogen daar, heel zachtjes, rondlopen, kijken en vooral onze mond houden. Omdat zij dat graag willen. En… nogmaals: het is HUN huis. Er staan bordjes. Met daarop precies dát verzoek. ‘Sssttt’, ‘Stilte alstublieft.’ ‘Geen groepen… wij houden van stilte’. En dan staan er, serieus, Duitse, Italiaanse, Spaanse gidsen (voor zover wij ze dan tegenkwamen in dat kwartiertje) met groepen van zo’n 25 kakelende toeristen vlák naast het bordje in hun moedertaal te schreeuwen over wat men daar, in alle rust, kan vinden en bekijken.

In de kerk, waar de zusters in gebed en zang waren, en waar wij ook heel zachtjes mòchten kijken maar niet fotograferen, stond een man met een selfiestick. En een Gopro. Hoog in de lucht om alles, en vooral zichzelf mèt de zusters te filmen en fotograferen. De kakelende toeristen stapten, vrolijk doorkakelend, de kerk binnen. Toen naast de Goproman een telefoon op vol volume afging waren we er klaar mee en zijn we, zachtjes tippelend op onze blote voetjes, naar buiten gegaan en in stilte het terrein afgelopen. Met gebogen hoofden, hard pratende Amerikanen en gillende gidsen negerend. We zijn er nóg stil van. Hoe halen mensen het in hun hoofd? Wat is er nou simpeler dan een kwartier lang je mond even dichthouden, niet te fotograferen en je telefoon op stil te zetten?

En vooral… om Respect te hebben voor een ander. Het is blijkbaar nog niet zo makkelijk voor sommige mensen. Voor leven, dood, geloof, elkaar. En ik snap daar dus helemáál niks van. Wij allebei niet. Zijn we nou zulke softies? Worden wij nou overgevoelig of anderen steeds ongevoeliger? Zeg het maar. Deze gedragsdeskundige snapt het menselijk gedrag in ieder geval soms stiekem toch ook een beetje minder. Heel eerlijk? Misschien WIL ik sommig gedrag niet eens kunnen begrijpen.

<3 Naath